30 ปี ขบวนการป่าชุมชน บทเรียนและทิศทางการขับเคลื่อน
ป่าชุมชน คือ ประวัติศาสตร์ทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคมของไทยในช่วงก้าวสู่ความทันสมัยในทุกมิติ เป็นทั้งประวัติศาสตร์การกดขี่ แย่งชิงทรัพยากรของรัฐที่กระทำประชาชน เป็นประวัติศาสตร์การพัฒนาสู่ความทันสมัยที่พลังทางเศรษฐกิจทุนนิยมเข้าเปลี่ยนทรัพยากรสาธารณะให้เป็นของทุน และเป็นประวัติศาสตร์การลุกขึ้นสู้ของประชาชนที่ปกป้องฐานทรัพยากร โดยนำเอาวัฒนธรรมประเพณีที่ผูกพันกับธรรมชาติมาออกแบบเป็นการจัดการในยุคสมัยใหม่ และยกระดับขับเคลื่อนทางนโยบายที่โดดเด่นและยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์การผลักดันกฎหมายของประชาชน
ผู้เขียนเองก็เป็นส่วนหนึ่งในประวัติศาสตร์การขับเคลื่อนป่าชุมชน เรื่องราว 30 ปีขบวนการป่าชุมชนจึงเป็นการสะท้อนเรื่องราวจาก “คนใน” ที่มีความผูกพันกับการเคลื่อนไหวป่าชุมชนราวกับเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตตนเอง และก็ได้ส่วนเกี่ยวข้องในความสำเร็จและล้มเหลวของขบวนการด้วย
แม้สถานะคนในจะทำให้สามารถถ่ายทอดเรื่องราว และเฝ้าสังเกต ตั้งคำถามเพื่อการขับเคลื่อนขบวนการไปข้างหน้า แต่ด้วยความเป็นคนทำงานในส่วนวิชาการและนโยบายในภาพกว้าง ก็อาจจะไม่เห็นเรื่องราวของผู้คน การขับเคลื่อนในเชิงลึกในแต่ละภาค แต่ละปริมณฑลที่กว้างใหญ่ไพศาลได้
บทเรียน 30 ปีขบวนการป่าชุมชน จึงเป็นส่วนหนึ่งของบันทึกประวัติศาสตร์ ที่เปิดกว้างให้ผู้คนที่ร่วมบทเรียน และที่จะมีส่วนร่วมต่อๆ ไปมาช่วยเขียนประวัติศาสตร์เก่าและประวัติศาสตร์หน้าใหม่ให้ครอบคลุมและเปิดมิติใหม่ๆ ของการเรียนรู้ทางสังคมให้กว้างยิ่งขึ้น
ขอขอบคุณศูนย์ฝึกอบรมวนศาสตร์ชุมชนเพื่อคนกับป่า ที่ริเริ่ม เชิญชวน และสนับสนุนให้ผู้เขียนมาประมวลเรื่องราวของ 30 ปีป่าชุมชน และหวังว่าเนื้อหาบทเรียนนี้จะช่วยเสริมสร้างขบวนการป่าชุมชนได้เติบโตอย่างเข้มแข็ง เป็นต้นแบบของทางออกวิกฤตินิเวศและการพัฒนาของสังคมไทยและสังคมโลก
อ่านต่อ…