ศิลปวัฒนธรรม นำคุณค่า สู่ท้องถิ่นเชียงราย

ออกอากาศ เสาร์ 3 กันยายน 2548

มานิตย์  เจริญเกษมทรัพย์     ประธานกลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรมล้านนา ต.เวียงชัย   อ.เวียงชัย จ.เชียงราย “เป็นคนที่ชอบด้านนี้อยู่แล้วครับ และอยากจะอนุรักษ์ไว้ คิดว่าอยากถ่ายทอดให้เด็กรุ่นนี้เพื่อ เขาจะได้คงไว้เพื่อสิ่งอันดีงามเหล่านี้ ถือว่าเป็นมรดกที่มีคุณค่ามาก กว่าที่จะมาถ่ายทอดสู่รุ่นลูกรุ่นหลานก็เป็นเวลาหลายร้อยปีแล้วครับ แต่ว่าเดี๋ยวนี้ เด็กติดเกมส์กันเหลือเกิน  ตอนนี้คิดอย่างเดียวว่า เราจะทำยังไงให้เด็กสามารถ รวมกลุ่มกันให้มีความยั่งยืนมากกว่านี้ครับ เราก็ไม่รู้ว่าจะหาอะไร มาให้เก็ดจับกลุ่มกันให้เป็นก้อน เพื่อที่จะได้เป็นต้นแบบของหมู่บ้านอื่นหมู่บ้านอื่นเขาเห็นว่าดี ก็จะได้ขยายผลต่อไปอีก บั้นปลายของชีวิตนี่เราจะทำยังไงให้คืนคุณให้แผ่นดินได้ครับ”

ไม่ต่างอะไรกับความคิดเห็นของพรทิพย์ สิทธิขันแก้ว ครูสอนฟ้อนรำ ที่กิ่งอำเภอเวียงเชียงรุ้ง ที่เห็นว่าการคงคุณค่าศิลปะการฟ้อนรำ ให้คงอยู่ต่อไป ต้องอาศัยความสนใจของคนรุ่นใหม่ และการสนับสนุนของท้องถิ่นอย่างต่อเนื่อง

พรทิพย์  สิทธิขันแก้ว   ครูสอนฟ้อนรำ ต.ทุ่งก่อ  กิ่งอ.เวียงเชียงรุ้ง  จ.เชียงราย “คิดว่าตรงนี้ไม่มีใครสืบต่อ เราก็คิดว่าหนังสือเก่ามีอยู่ก็ลองไปสืบค้นมา เขาก็บอกว่า เพื่อช่วยวัฒนธรรมไทย เลยคิดว่า มีฟ้อนไทย ทางเหนือก็นิยมฟ้อนรำกัน มันจะหายไปเป็นระยะ แต่ก่อนมันจะหากินหาเงิน ไม่ค่อยมีเวลา ตอนนี้พยายามให้มีอยู่ ถ้าแม่ยังมีแรงก็จะสอนไปก่อน ก็ดีใจถ้าเด็กมองเห็นความสำคัญของดนตรีไทย มีการส่งเสริมก็ดี แม่ถึงยังไม่เลิกสอน ภูมิใจ เราก็มีความสุข ได้ถ่ายทอดให้ลูกหลาน”
กิริยาภรณ์  สิทธิขันแก้ว   ลูกสาวแม่พรทิพย์ “พูดถึงความดึงดูดมันก็มีน้อยลงค่ะ เพราะว่าช้าก็ช้า ไม่เหมือนเพลงวัยรุ่นในปัจจุบัน เขาก็จะสนใจน้อยลง เราต้องหาจุดยืนของวัฒนธรรมเราให้ได้ก่อน สร้างให้เป็นรูปแบบขึ้นมา จากเมื่อก่อนไม่มีรูปแบบ ไม่มีวิธีการสอน ไม่มีผลงาน เราสร้างเป็นรูปธรรม อย่างเช่นผลงานต่างๆ เริ่มที่จะแสดง เริ่มรับงานต่างๆเข้ามา ให้เขาเห็นว่า การฟ้อนรำหรือว่า นาฏศิลป์ไทยเริ่มมีแบบแผนมากขึ้น สร้างความสัมพันธ์กับผู้เรียนให้มีความสัมพันธ์กันมากขึ้น ให้เขารู้จักความเป็นมาของวัฒนธรรมว่ามันเป็นยังไง เราก็อยากที่จะสืบทอดแล้วก็อยากให้มีคนรับวัฒนธรรมนี้บ้าง แล้วก็เห็นความงาม ไม่อยากให้มันหายไป อยากสร้างขึ้นมาใหม่ให้มันแกร่งขึ้นกว่าเดิมค่ะ”
นอกเหนือจากศิลปะการฟ้อนรำแล้ว ความรู้เรื่องผ้าทอมือ คือ อีกหนึ่งภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่นับวันจะหาคนสืบทอดงานแขนงนี้ได้น้อยลง  เอี่ยมศรี ปริกเพชร ปราชญ์ชาวบ้านในงานผ้าทอมือเห็นว่า ความสนใจของเด็กรุ่นใหม่ ต่องานวัฒนธรรมดั้งเดิม แทบจะไม่มีแล้ว เพราะการศึกษาในระบบ ที่มุ่งให้เด็กรุ่นใหม่ละเลย และละทิ้งท้องถิ่น
เอี่ยมศรี  ปริกเพชร   ปราชญ์ชาวบ้านเรื่องการทอผ้า บ้านห้วยก้าวรัฐ ต.ไม้ยา   อ.พญาเม็งราย จ.เชียงราย  “เราก็หัดตั้งแต่เด็กตัวเล็กๆ เขาก็สนใจมาเรียน บางคนพ่อแม่ไม่เข้าใจไม่อยากให้มาเรียน ถ้าพ่อแม่เข้าใจ เขาก็มา แล้วก็คุยให้เขาฟังว่า มันเป็นยังไง บอกเด็กว่า มาเรียนแล้วตัวเองก็จะมีวิชาติดตัวไป ทีหลังก็จะได้เป็นครูสอน อย่างน้อยเขาก็มีจิตสำนึกบ้าง อาจจะเป็นข้อสอบอะไรขึ้นมา เพื่อฟื้นฟูวัฒนธรรมท้องถิ่น เด็กจะสำนึกได้ว่า ตอนเราเด็กๆเราไปเรียนกับคุณยาย เด็กคงจะคิดได้”

ด้วยความเป็นกังวลว่า อาหารพื้นบ้านจะถูกแทนที่ด้วยอาหารจานด่วนสมัยใหม่  อินโพธิ์ หน่อแหวน คือหนึ่งในผู้ที่พยายามอนุรักษ์ความรู้ในการทำอาหารพื้นบ้านเอาไว้ ด้วยการเปิดร้านขายอาหารพื้นบ้าน และให้ความรู้แก่ผู้สนใจในศาสตร์ด้านนี้